কুটিল লিপি :
ষষ্ঠ শতিকাৰ পৰা নৱম শতিকাৰলৈকে উত্তৰ ভাৰতত প্ৰচলিত উত্তৰ-ব্ৰাহ্মী লিপিৰপৰা বিকশিত হোৱা গুপ্তলিপিৰ পৰিৱৰ্তিত ৰূপকে কুটিল লিপি বা সিদ্ধমাতৃকা লিপি বুলি কোৱা হয় । অৰ্থাৎ গুপ্তলিপিৰ পৰা কুটিল লিপি উদ্ভৱ হয় ।পৰিৱৰ্তিত গুপ্তলিপিবিলাকৰ স্বৰমাত্ৰাবোৰৰ আকাৰ কুটিল বা বেঁকা হোৱা কাৰণে ইয়াক কুটিল লিপি বুলি অভিহিত কৰা হয় । এনে লিপিৰ আখৰবোৰ বেছি ভাগতে মূৰটো 'V'ৰ সদৃশ আৰু স্বৰৰ মাত্ৰাবোৰ বেছি অঁকা-বেঁকা আৰু দীঘল । ৰাখাল দাস বন্দোপাধ্যায়ৰ মতে সিদ্ধমাতৃকা বা কুটিল লিপিৰপৰাই পূৱ ভাৰতৰ সকলো লিপিৰ উদ্ভৱ হৈছে । সেইদৰে কুটিল লিপিৰপৰাই কামৰূপ লিপি বা পুৰণি অসমীয়া লিপিৰ উৎপত্তি হৈছে। সম্ৰাট হৰ্ষবৰ্ধনৰ দিনত কুটিল লিপিয়ে জনপ্ৰিয়তা লাভ কৰে আৰু সেই সময়তে ভাৰতৰ বাহিৰতো এই লিপিয়ে প্ৰসিদ্ধ লাভ কৰে । অসমীয়া লিপিত কুটিল লিপিৰ প্ৰভাৱ স্পষ্ট। অসমীয়া ভাষাৰ "গ,জ,ড,ঢ,ণ,থ,দ,ব,ৰ,ল, ৱ,শ, ষ, স, হ, অ, ই, উ" আদি আখৰসমূহৰ সৈতে কুটিল লিপিৰ সাদৃশ্য দেখা যায় । তদুপৰি সংযুক্ত বৰ্ণৰ বিচাৰ কৰিলেও কুটিল লিপিৰ লগত অসমীয়া লিপিৰ এটা সু-সম্পৰ্ক ধৰা পৰে। খ্ৰীষ্টাব্দ সপ্তম শতিকাৰ কামৰূপৰ ৰজা ভাস্কৰ বৰ্মাৰ ৰাজত্বকালৰ কামৰূপী লিপিত কুটিল লিপিৰ প্ৰভাৱ পৰিছিল । দৃষ্টান্তস্বৰূপে, নগাজৰী খনিকৰ গাঁৱত উদ্ধাৰ হোৱা শিলালিপি, উমাচল শিলালিপি, ডুবি তাম্ৰশাসন, নালন্দাৰ মৃণ্ময় মোহৰ আদিৰ আখৰত কুটিল লিপিৰ প্ৰভাৱ আছে ।
No comments:
Post a Comment