গোষ্ঠীসংঘৰ্ষ

জনগোষ্ঠীয় সংঘৰ্ষ  : এটা জনগোষ্ঠীৰ নিজৰ প্ৰাপ্যৰ ওপৰত নতুবা নিজ জনগোষ্ঠীৰ ভাষা-সংস্কৃতি আৰু আৰ্থ-সামাজিক অৱস্থাৰ উন্নতিৰ ওপৰত অন্য এটা জনগোষ্ঠীয়ে বাধা আৰোপ কৰিলে দুয়োটা জনগোষ্ঠীৰ মাজত যি মতবিৰোধ সৃষ্টি হয়,তেনে সংঘাতকে জনগোষ্ঠীগত সংঘৰ্ষ বুলি কোৱা হয় । জনগোষ্ঠীয় সংঘাতে অত্যধিক বিতৰ্ক সৃষ্টি কৰিলে এনে সংঘাত হিংসাত্মক হৈ পৰে।প্ৰতিটো জনগোষ্ঠীয়ে নিজৰ ভাষা-সংস্কৃতি,আৰ্থ-সামাজিক তথা ৰাজনৈতিক আদি দিশত উন্নতি হোৱাটো কামনা কৰে ।প্ৰতিটো জনগোষ্ঠীয়ে ইয়াৰ যোগেদিয়ে নিজৰ আত্ম পৰিচয় বিশ্বত দাঙি ধৰে । যদি এনে ক্ষেত্ৰত এটা জনগোষ্ঠীয়ে আন এটা জনগোষ্ঠীক অৱমাননা কৰে নতুবা জনগোষ্ঠীটোৰ অনুভূতিত আঘাত কৰা কাম কৰে, তেতিয়া দুয়োটা জনগোষ্ঠীৰ মাজত সংঘাতৰ সৃষ্টি হয় । এনে সংঘাতত অত্যধিক বিতৰ্কত সাঙুৰ খাই পৰিলেই হিংসাত্মক সংঘৰ্ষ সৃষ্টি হয়। 

গোষ্ঠীগত সংঘাতৰ কাৰণ : ক) ভাষা-লিপিগত কাৰণ : এটা জনগোষ্ঠীয়ে আন এটা জনগোষ্ঠীৰ ভাষা আৰু তাচ্ছিল্য কৰিলে দুয়ো জনগোষ্ঠীৰ মাজত গোষ্ঠীগত সংঘাত সূচনা হয়। যিবিলাক ভাষা অনুন্নত কথিত অৱস্থাত আছিল সেইবোৰ ভাষা লিখিত হ’বলৈ, উন্নত কৰিবলৈ, লিপি গ্ৰহণ কৰিবলৈ আৰু বিদ্যালয়ত পাঠদানৰ বাবে প্ৰচলন কৰিবলৈ যত্ন কৰাক লৈ সংঘাত সৃষ্টি হয় । দৃষ্টান্তস্বৰূপে, অসমত সংঘটিত হোৱা অসমীয়া আৰু বঙালী ভাষাৰ সংঘাত;বড়ো আৰু অসম সাহিত্য সভাৰ মাজত বড়ো ভাষাৰ লিপি সম্পৰ্কত হোৱা মত বিৰোধ ।                                                       খ) স্ব-নিয়ন্ত্ৰণৰ অধিকাৰ কাৰণ : জনগোষ্ঠীসকলৰ মাজত স্বনিয়ন্ত্ৰণ বা স্বায়ত্ত শাসিত পৰিষদ লৈ সংঘাত সৃষ্টি হয় ।তেওঁলোকে নিজে নিজৰ পৰম্পৰাগত স্বনিয়ন্ত্ৰণ অৰ্থাৎ স্বায়ত্ব শাসন পদ্ধতি অটুট কৰি ৰাখিবৰ বাবে দাবী উত্থাপন কৰি আহিছে ।এই দাবীবোৰ লৈও সংঘাতৰ সৃষ্টি হয় ।দৃষ্টান্তস্বৰূপে, মণিপুৰত কুকি আৰু অসমত বড়োসকলৰ মাজত স্বনিয়ন্ত্ৰণ বা স্বায়ত্ত পৰিষদক লৈ সংগ্ৰাম চলি আছে ।                                        গ) অন্য জনজাতিক সংস্থাপন দিয়া কাৰণ : কোনো এক জনগোষ্ঠীৰ অঞ্চলত অন্য এক জনগোষ্ঠীৰ লোকক সংস্থাপন দিয়া ফলত গোষ্ঠীগত সংঘাত সূচনা হয় ।উদাহৰণস্বৰূপে মিজোৰামত চাকমা জনজাতি আৰু আন আন অমিজু (বাৰু জনজাতি) লোকক সংস্থাপন দিয়াক লৈ সংঘাত চলি আছে ।                               ঘ) ৰাজনৈতিক কাৰণ: ভাৰতৰ সংবিধান অনুসৰি অনুসূচিত জনজাতিসকলক সংবিধানৰ ষষ্ঠ সূচী মতে স্বায়ত্ত পৰিষদ গঠন কৰা, কিছুমান জনগোষ্ঠীক অনুসূচিত জনজাতি কৰা,জনজাতিৰ আৱেষ্টনীত মাটি বন্দবস্তি দিয়া আদি নানা প্ৰশ্ন লৈ জনজাতি আৰু অজনজাতিৰ মাজত সংঘাত চলি আছে।                                ঙ) অৰ্থনৈতিক কাৰণ: জনজাতি লোক দুৰ্গম পাহাৰিয়া অঞ্চলত বস-বাস কৰা হেতুকে অৰ্থনৈতিক দিশত তেওঁলোক পিছপৰা আৰু অঞ্চলবোৰে যাতায়তৰ ক্ষেত্ৰত অন্নুনত ।সেয়ে তেওঁলোকে চৰকাৰৰ বিপক্ষে অৰ্থনৈতিক উন্নতিৰ বাবে আন্দোলন কৰিবলগীয়া হয় ।এনে ক্ষেত্ৰত আন আন জনগোষ্ঠীৰ লোকে বিৰোধ মত প্ৰকাশ কৰিলে দুয়ো গোষ্ঠীৰ মাজত সংঘাতৰ সৃষ্টি হয় । ওপৰত উল্লেখ কৰা কাৰণসমূহৰ বাদেও আৰু বহুতো কাৰণ পোৱা যায় ।কিন্তু কাৰণ যিয়েই নহওঁক প্ৰতিটো জনগোষ্ঠীয়ে নিজৰ আত্ম পৰিচয় অটুট ৰাখিবলৈ নিজৰ ভাষা লিপি, সংস্কৃতি আৰু প্ৰস্থিতি জীয়াই ৰাখিবৰ বাবেই আন জনগোষ্ঠীৰ লগত সংঘাতত লিপ্ত হ’ব লগা হয়।